احترام به خود چیست؟.......

مقوله «احترام به خود» برای داشتن یک شخصیت قوی انسانی و متعادل، جایگاه بسیار عمیق و تعیین کننده ای دارد. اما به واقع از این موضوع چه تصوری در ذهن خود داریم؟ آیا این مقوله از جنس فکر و شناخت است یا احساس و یا حاصل تلفیق و کشاکش این دو. قطعا سرمنشا هراحساسی، همان تجربه های عینی و ذهنی است. بخصوص آنچه در کوچه، پس کوچه های دوران کودکی اتفاق افتاده است و در پستوخانه ذهن ما بدجوری جا خوش کرده است که خیلی به سختی می توان نقشش را کم رنگ کرد. احساس هایی که برآمده از همین تجربه هاست که باعث می شود بسیاری اوقات واقعیت ها را نه تنها مخدوش بلکه گاهی اساسا واژگونه ببینیم.

لحظه ای مکث کنید تا چند نکته منفی را که درباره خودتان گفته اید به یاد آورید، بیندیشید آنها به «احترام به خودتان »، چه شکلی بخشیده اند،آیا هیچ یک از این جمله ها حرف شما نیز هست؟«من آنقدر خنگم که نگو»«با این بد بیاری که من دارم،حتما شکست می خورم»«از خودم متنفرم».اگر ذهنتان را با اندیشه هایی چنین فرودست برنامه ریزی کنید، سطح «احترام به خودتان» همانجا باقی می ماند. شاید به طور خود آگاه متوجه نشوید که در طول روز چند بار ازاین جمله های منفی استفاده می کنید. اما با اندکی صرف وقت وخودآزمایی دقیق، می توانید از این شیوه تفکرتان که به صورت عادت درآمده، آگاه شوید.

با عوض کردن این گونه تفکر می توانید سطح خویشتن دوستی خود را عوض کنید. «احترام به خود» راستین، بزرگترین هدیه ای است که ما می توانیم به خودمان بدهیم. احترام به خود پایه واساس زندگی خوب است.درحالی که مقوله «احترام به خود» اگر در دوران کودکی در یک بستر تربیتی سالم، شکل گرفته باشد به فرد کمک خواهد کرد که در آینده از آسیب پذیری هیجانی و در برابر استرس های مختلف مصون باشد. زیرا وقتی کودک اجازه پیدا می کند «من» خود را به صورت مستقل شکل دهد؛ ضمن کسب توانایی برقراری رابطه با دیگران ، احساس ایمنی و اعتماد بنیادین را تجربه می کند که بعدها می تواند در کلیه مراحل زندگی او را حمایت کند.

روانپزشکان معتقدند احترام به خود، برمی گردد به ارزشی که فرد برای خود قائل است. هرچقدر این ارزش قوی تر و پخته تر باشد این احساس نیزدر سطح بالاتر و به طور فراگیرتری شخصیت فرد را دربرمی گیرد. به این ترتیب آنچه افراد از خودشان تعریف و تصور می کنند بر انگیزه ها، نگرش ها و رفتارشان در سراسر زندگی تاثیر می گذارد.احساس احترام به خود در سطح پایین معمولا با گروهی از مشکلات دیگر مثل ضعف دانش و اطلاعات، عدم موفقیت در انجام وظایف، ضعف در اتباطات خویشاوندی و دوستانه، خشونت و اختلالات عاطفی مثل افسردگی همراه است.

پذیرش خود و رسیدن به یک چشم انداز مثبت در زندگی با رشد مقوله احترام به خود به صورت سالم، ارتباط پیدا می کند. افرادی که به خودشان و توانایی هایشان اعتقاد دارند عموما بیشتر از این احساس برخوردارند که در نهایت تمایل به شاد زیستن و هیجانات مثبت را در آنها گسترش می دهد.راه های دیگری که افراد می توانند برای رشد احساس احترام به خود، در پیش گیرند این موارد است: شناختن ویژگی های مثبت خود، تشخیص موارد و محدوده های بسیار موفقیت آمیز ، برنامه ریزی برای حمایت از دوستان و خویشاوندان، تمرکز بر فضیلت ها و توانایی های خود و نه، ماندن و غرق شدن در ناتوانایی ها و واماندگی ها، عدم اندازه گیری و تعریف ویژگی های خود با استانداردهای دیگران، پذیرش برخی ریسک ها و خطرها برای دستیابی به موفقیت و فراگیری هدف گذاری واقع گرایانه. به اضافه این که، افراد می توانند از طریق مشورت با روانپزشکان، روش های رشد احساس احترام به خود را فراگیرند.

بی تردید همه، فقدان احترام به نفس را در شرایط خاص و مهم زندگی خود که شاید بیش از سایر زمانها به آن نیاز دارند را تجربه می کنند. قطعا همه می دانیم مجموعه عوامل گوناگونی این احساس را درما ایجاد می کنند: محیط، انتظارات و تجربیات شخصی و اجتماعی. برای مثال، پژوهش های اخیر نشان می دهد که بدرفتاری های زبانی و بیانی، در دوران کودکی اثر منفی زیادی براحساس احترام به خود افراد می گذارد که تا دوران بزرگسالی ادامه می یابد.

بعضی افراد، از شکاکی و سوء ظن نسبت به خود رنج می برند و همواره در برخورد با هرمسئله ای دنبال پیداکردن اشتباه و خطای خود هستند. این نگرش به طور طبیعی به احساس احترام به خود آنها به طور جدی آسیب می رساند.پژوهشگران مسائل اجتماعی می گویند پیام های تبلیغاتی از جمله عوامل محیطی است که می تواند این احساس را مخدوش کند. برای مثال، آن گروه از پیام های رسانه ها که اغلب لاغری بیش از اندازه را توصیه می کنند می تواند اثر منفی براحساس احترام به نفس زنان داشته باشد.

این پیام ها دختران و زنان را دچار این وسواس و اعتقاد منفی می کند که حتما یک مورد نادرست که نیاز به تغییر دارد در بدن آنها هست. در نتیجه، آنها ممکن است به سختی بتوانند در رژیم غذایی شان برای رسیدن به آن اندازه ایده آل موفق شوند. همچنین این نگرش می تواند خطر رشد اختلالات غذایی را برای آنها درپی داشته باشد.طرز تفکر ما درباره خودمان تأثیرات شگرفی برتمام جوانب زندگی ما دارد.

افرادی که برای خویشتن ارزش مثبتی قائلند، عموماً به عنوان نشانه های خارجی رضایت درونی، حالت توازنی رانشان می دهند و احساس امنیت و آرامش خاطر را منتشر می سازند. چنین افرادی به تقویت کننده های اجتماعی و ستایش های دیگران وابستگی ندارند زیرا آموخته اند چگونه بهترین دوست خود و بزرگترین مشوق خویشتن باشند. آنان شرکت کنندگان، مبتکران وچاره سازانی هستند که موجب به حرکت درآمدن ماشین اجتماع می شوند. افرادی که از عزت نفس بالا بهره می جویند، هیچ گاه در زندگی زیر فشار انتقاد خرد نمی شوند یا به واسطه طرد شدن ، احساس نابودی نمی کنند. آنان ازشما به خاطر «راهنمایی سازنده تان» تشکر می کنند. زمانی که با پاسخ «نه» مواجه می شوند، هیچ گاه آن را به معنای طرد خودشان تلقی نمی کنند.